พระไตรปิฏก (บาลี: **Tipiṭaka**; สันสกฤต: **Tripiṭaka**) เป็นคัมภีร์หลักของพุทธศาสนาเถรวาท ที่รวบรวมคำสอนของพระพุทธเจ้าและคำอธิบายของพระสาวกไว้อย่างเป็นระบบ แบ่งออกเป็น 3 ปิฏก (หมวดใหญ่) ได้แก่ **วินัยปิฏก, สุตตันตปิฏก,** และ **อภิธรรมปิฏก**
### **1. วินัยปิฏก (Vinaya Piṭaka)**
ว่าด้วยระเบียบวินัยของภิกษุ-ภิกษุณี แบ่งเป็น 5 คัมภีร์ย่อย (ขันธกะ):
1. **มหาวิภังค์**
- ว่าด้วยศีลของภิกษุ 227 ข้อ
- รวมเรื่องราวการบัญญัติสิกขาบท เช่น เรื่องพระสุทินน์
2. **ภิกขุนีวิภังค์**
- ว่าด้วยศีลของภิกษุณี 311 ข้อ
3. **มหาวรรค**
- ว่าด้วยพิธีกรรมสำคัญ เช่น การบวช, การอุปสมบท, การทำสังฆกรรม
4. **จุลวรรค**
- ระเบียบย่อย เช่น การอยู่จำพรรษา, การกรานกฐิน
5. **ปริวาร**
- สรุปและคำถาม-ตอบเกี่ยวกับวินัย
---
### **2. สุตตันตปิฏก (Sutta Piṭaka)**
รวบรวมพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า แบ่งเป็น 5 นิกาย (Nikāya):
1. **ทีฆนิกาย** (คัมภีร์ยาว)
- เช่น มหาปรินิพพานสูตร, พรหมชาลสูตร
2. **มัชฌิมนิกาย** (คัมภีร์ปานกลาง)
- เช่น สติปัฏฐานสูตร, มงคลสูตร
3. **สังยุตตนิกาย** (คัมภีร์กลุ่มเรื่อง)
- เช่น ธาตุสังยุตต์, อริยสัจจสังยุตต์
4. **อังคุตตรนิกาย** (คัมภีร์เลขเพิ่ม)
- จัดหมวดธรรมตามจำนวน เช่น เอกนิบาต (หมวด 1), ทุกนิบาต (หมวด 2)
5. **ขุททกนิกาย** (คัมภีร์เล็กๆ)
- รวมคัมภีร์สำคัญ เช่น
- **ธรรมบท** (พุทธวจนะสั้นๆ)
- **ชาดก** (เรื่องอดีตชาติพระพุทธเจ้า)
- **มิลินทปัญหา** (สนทนาระหว่างพระนาคเสนกับพระเจ้ามิลินท์)
---
### **3. อภิธรรมปิฏก (Abhidhamma Piṭaka)**
ว่าด้วยหลักธรรมเชิงปรัชญาล้วน แบ่งเป็น 7 คัมภีร์:
1. **ธัมมสังคณี** (การจัดหมวดธรรม)
2. **วิภังค์** (การแยกแยะธรรม)
3. **ธาตุกถา** (ว่าด้วยธาตุ 18)
4. **ปุคคลบัญญัติ** (การกำหนดบุคคล)
5. **กถาวัตถุ** (คำอภิปรายธรรม)
6. **ยมก** (ธรรมคู่กัน)
7. **ปัฏฐาน** (ปัจจัย 24)
---
### **สรุปเนื้อหาสำคัญ**
- **วินัยปิฏก**: ควบคุมความประพฤติของสงฆ์
- **สุตตันตปิฏก**: คำสอนสำหรับการปฏิบัติ (เช่น มรรคมีองค์ 8, อริยสัจ 4)
- **อภิธรรมปิฏก**: วิเคราะห์ธรรมะเชิงลึก (เช่น จิต, เจตสิก, นิพพาน)
พระไตรปิฏกฉบับภาษาไทยมีทั้งหมด **45 เล่ม** (ฉบับมหาจุฬาฯ) และยังมีอรรถกถา (คำอธิบาย) เพิ่มเติมอีกมาก
หากต้องการศึกษาลึกขึ้น แนะนำให้อ่านทีละส่วน เช่น **ธรรมบท** หรือ **มงคลสูตร** ก่อน แล้วค่อยขยายไปยังส่วนอื่นๆ
### **1. วินัยปิฏก (Vinaya Piṭaka)**
ว่าด้วยระเบียบวินัยของภิกษุ-ภิกษุณี แบ่งเป็น 5 คัมภีร์ย่อย (ขันธกะ):
1. **มหาวิภังค์**
- ว่าด้วยศีลของภิกษุ 227 ข้อ
- รวมเรื่องราวการบัญญัติสิกขาบท เช่น เรื่องพระสุทินน์
2. **ภิกขุนีวิภังค์**
- ว่าด้วยศีลของภิกษุณี 311 ข้อ
3. **มหาวรรค**
- ว่าด้วยพิธีกรรมสำคัญ เช่น การบวช, การอุปสมบท, การทำสังฆกรรม
4. **จุลวรรค**
- ระเบียบย่อย เช่น การอยู่จำพรรษา, การกรานกฐิน
5. **ปริวาร**
- สรุปและคำถาม-ตอบเกี่ยวกับวินัย
---
### **2. สุตตันตปิฏก (Sutta Piṭaka)**
รวบรวมพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า แบ่งเป็น 5 นิกาย (Nikāya):
1. **ทีฆนิกาย** (คัมภีร์ยาว)
- เช่น มหาปรินิพพานสูตร, พรหมชาลสูตร
2. **มัชฌิมนิกาย** (คัมภีร์ปานกลาง)
- เช่น สติปัฏฐานสูตร, มงคลสูตร
3. **สังยุตตนิกาย** (คัมภีร์กลุ่มเรื่อง)
- เช่น ธาตุสังยุตต์, อริยสัจจสังยุตต์
4. **อังคุตตรนิกาย** (คัมภีร์เลขเพิ่ม)
- จัดหมวดธรรมตามจำนวน เช่น เอกนิบาต (หมวด 1), ทุกนิบาต (หมวด 2)
5. **ขุททกนิกาย** (คัมภีร์เล็กๆ)
- รวมคัมภีร์สำคัญ เช่น
- **ธรรมบท** (พุทธวจนะสั้นๆ)
- **ชาดก** (เรื่องอดีตชาติพระพุทธเจ้า)
- **มิลินทปัญหา** (สนทนาระหว่างพระนาคเสนกับพระเจ้ามิลินท์)
---
### **3. อภิธรรมปิฏก (Abhidhamma Piṭaka)**
ว่าด้วยหลักธรรมเชิงปรัชญาล้วน แบ่งเป็น 7 คัมภีร์:
1. **ธัมมสังคณี** (การจัดหมวดธรรม)
2. **วิภังค์** (การแยกแยะธรรม)
3. **ธาตุกถา** (ว่าด้วยธาตุ 18)
4. **ปุคคลบัญญัติ** (การกำหนดบุคคล)
5. **กถาวัตถุ** (คำอภิปรายธรรม)
6. **ยมก** (ธรรมคู่กัน)
7. **ปัฏฐาน** (ปัจจัย 24)
---
### **สรุปเนื้อหาสำคัญ**
- **วินัยปิฏก**: ควบคุมความประพฤติของสงฆ์
- **สุตตันตปิฏก**: คำสอนสำหรับการปฏิบัติ (เช่น มรรคมีองค์ 8, อริยสัจ 4)
- **อภิธรรมปิฏก**: วิเคราะห์ธรรมะเชิงลึก (เช่น จิต, เจตสิก, นิพพาน)
พระไตรปิฏกฉบับภาษาไทยมีทั้งหมด **45 เล่ม** (ฉบับมหาจุฬาฯ) และยังมีอรรถกถา (คำอธิบาย) เพิ่มเติมอีกมาก
หากต้องการศึกษาลึกขึ้น แนะนำให้อ่านทีละส่วน เช่น **ธรรมบท** หรือ **มงคลสูตร** ก่อน แล้วค่อยขยายไปยังส่วนอื่นๆ
พระไตรปิฏก (บาลี: **Tipiṭaka**; สันสกฤต: **Tripiṭaka**) เป็นคัมภีร์หลักของพุทธศาสนาเถรวาท ที่รวบรวมคำสอนของพระพุทธเจ้าและคำอธิบายของพระสาวกไว้อย่างเป็นระบบ แบ่งออกเป็น 3 ปิฏก (หมวดใหญ่) ได้แก่ **วินัยปิฏก, สุตตันตปิฏก,** และ **อภิธรรมปิฏก**
### **1. วินัยปิฏก (Vinaya Piṭaka)**
ว่าด้วยระเบียบวินัยของภิกษุ-ภิกษุณี แบ่งเป็น 5 คัมภีร์ย่อย (ขันธกะ):
1. **มหาวิภังค์**
- ว่าด้วยศีลของภิกษุ 227 ข้อ
- รวมเรื่องราวการบัญญัติสิกขาบท เช่น เรื่องพระสุทินน์
2. **ภิกขุนีวิภังค์**
- ว่าด้วยศีลของภิกษุณี 311 ข้อ
3. **มหาวรรค**
- ว่าด้วยพิธีกรรมสำคัญ เช่น การบวช, การอุปสมบท, การทำสังฆกรรม
4. **จุลวรรค**
- ระเบียบย่อย เช่น การอยู่จำพรรษา, การกรานกฐิน
5. **ปริวาร**
- สรุปและคำถาม-ตอบเกี่ยวกับวินัย
---
### **2. สุตตันตปิฏก (Sutta Piṭaka)**
รวบรวมพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า แบ่งเป็น 5 นิกาย (Nikāya):
1. **ทีฆนิกาย** (คัมภีร์ยาว)
- เช่น มหาปรินิพพานสูตร, พรหมชาลสูตร
2. **มัชฌิมนิกาย** (คัมภีร์ปานกลาง)
- เช่น สติปัฏฐานสูตร, มงคลสูตร
3. **สังยุตตนิกาย** (คัมภีร์กลุ่มเรื่อง)
- เช่น ธาตุสังยุตต์, อริยสัจจสังยุตต์
4. **อังคุตตรนิกาย** (คัมภีร์เลขเพิ่ม)
- จัดหมวดธรรมตามจำนวน เช่น เอกนิบาต (หมวด 1), ทุกนิบาต (หมวด 2)
5. **ขุททกนิกาย** (คัมภีร์เล็กๆ)
- รวมคัมภีร์สำคัญ เช่น
- **ธรรมบท** (พุทธวจนะสั้นๆ)
- **ชาดก** (เรื่องอดีตชาติพระพุทธเจ้า)
- **มิลินทปัญหา** (สนทนาระหว่างพระนาคเสนกับพระเจ้ามิลินท์)
---
### **3. อภิธรรมปิฏก (Abhidhamma Piṭaka)**
ว่าด้วยหลักธรรมเชิงปรัชญาล้วน แบ่งเป็น 7 คัมภีร์:
1. **ธัมมสังคณี** (การจัดหมวดธรรม)
2. **วิภังค์** (การแยกแยะธรรม)
3. **ธาตุกถา** (ว่าด้วยธาตุ 18)
4. **ปุคคลบัญญัติ** (การกำหนดบุคคล)
5. **กถาวัตถุ** (คำอภิปรายธรรม)
6. **ยมก** (ธรรมคู่กัน)
7. **ปัฏฐาน** (ปัจจัย 24)
---
### **สรุปเนื้อหาสำคัญ**
- **วินัยปิฏก**: ควบคุมความประพฤติของสงฆ์
- **สุตตันตปิฏก**: คำสอนสำหรับการปฏิบัติ (เช่น มรรคมีองค์ 8, อริยสัจ 4)
- **อภิธรรมปิฏก**: วิเคราะห์ธรรมะเชิงลึก (เช่น จิต, เจตสิก, นิพพาน)
พระไตรปิฏกฉบับภาษาไทยมีทั้งหมด **45 เล่ม** (ฉบับมหาจุฬาฯ) และยังมีอรรถกถา (คำอธิบาย) เพิ่มเติมอีกมาก
หากต้องการศึกษาลึกขึ้น แนะนำให้อ่านทีละส่วน เช่น **ธรรมบท** หรือ **มงคลสูตร** ก่อน แล้วค่อยขยายไปยังส่วนอื่นๆ
0 ความคิดเห็น
0 การแบ่งปัน
45 มุมมอง
0 รีวิว