ใครที่ใช้ลินุกซ์นาน ๆ คงรู้จัก X11 กันดี — ระบบแสดงผลกราฟิกที่อยู่คู่ลินุกซ์มานานนับหลายสิบปี แต่โลกหมุนไป Wayland กำลังกลายเป็นตัวเลือกหลักในดิสโทรรุ่นใหม่ เพราะ ปลอดภัยกว่า, เสถียรกว่า และรองรับฟีเจอร์ใหม่ ๆ ได้ดีกว่า ทีม Kubuntu เลยตัดสินใจว่า... “ไม่อยากลากต่ออีกแล้ว” และขอ “ดึงปลาสเตอร์ออกตอนนี้ก่อนจะกลายเป็นเรื่องใหญ่ในรุ่น LTS ปีหน้า (26.04)” — นั่นคือเหตุผลที่ X11 จะไม่ถูกติดตั้งใน Kubuntu 25.10 ตั้งแต่ต้น แต่ข่าวดีคือ ใครที่ยังจำเป็นต้องใช้ X11 เช่น การ์ด NVIDIA รุ่นเก่า หรือแอปเก่า ๆ ที่ยังไม่รองรับ Wayland ก็สามารถติดตั้ง X11 เพิ่มทีหลังได้เองง่าย ๆ แค่สั่ง: ==================================== sudo apt install plasma-session-x11 ==================================== จากนั้นจะมีตัวเลือก X11 ปรากฏในหน้าจอ login ทันที ดิสโทรลูกหลานในตระกูล Ubuntu ยังไม่เปลี่ยนตามทั้งหมดนะ เช่น Xubuntu, Ubuntu Budgie, Ubuntu Cinnamon ยังติดตั้ง X11 มาในดีฟอลต์อยู่ในรอบนี้ ✅ Kubuntu 25.10 จะใช้ Wayland เป็นระบบแสดงผลค่าเริ่มต้น และไม่ติดตั้ง X11 มาด้วยอีกต่อไป   • เป็นการเปลี่ยนแปลงเฉพาะ “การติดตั้งใหม่” ไม่กระทบผู้ใช้ที่อัปเกรดจากรุ่นเก่า ✅ เหตุผลหลักคือเพื่อลดภาระดูแลโค้ด X11 และเร่งพัฒนา Wayland ให้เร็วขึ้น   • X11 ทำให้ยากในการใส่ฟีเจอร์ใหม่และมีข้อจำกัดด้านความปลอดภัย ✅ ยังสามารถติดตั้ง X11 เพิ่มได้เองภายหลังด้วยคำสั่ง sudo apt install plasma-session-x11   • มีตัวเลือกให้สลับได้ใน login screen ✅ ดิสโทรอื่นในตระกูล Ubuntu เช่น Xubuntu และ Budgie ยังไม่ตัด X11 ในรุ่นปัจจุบัน   • ทำให้ยังมีทางเลือกสำหรับผู้ใช้ที่ยังไม่พร้อมย้าย ✅ KDE Plasma 6.5 จะมาพร้อม Wayland PiP และฟีเจอร์ใหม่ที่ใช้ได้เฉพาะ Wayland เท่านั้น   • ช่วยผลักดันให้ผู้ใช้เริ่มเปลี่ยนได้ราบรื่น https://www.neowin.net/news/end-of-an-era-kubuntu-is-removing-default-support-for-x11-in-new-installs/