การสังเกตธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมก่อนเกิดภัยพิบัติเป็นทักษะสำคัญที่ช่วยเตือนภัยล่วงหน้าได้ ต่อไปนี้เป็นวิธีการสังเกตตามประเภทภัยพิบัติ: ### **1. น้ำท่วม/ดินถล่ม** - **สังเกตระดับน้ำและสภาพน้ำ**: - น้ำในแม่น้ำ/ลำห้วยสูงขึ้นเร็วผิดปกติ หรือเปลี่ยนสีเป็นสีโคลนขุ่น - มีฟองอากาศหรือกลิ่นโคลนค่อนข้างฉุนบริเวณแหล่งน้ำ - **สภาพดินและสิ่งแวดล้อม**: - ดินบนภูเขาหรือทางลาดชันมีรอยแตกหรือนูนขึ้น - มีน้ำซึมออกมาจากเชิงเขาแม้ฝนไม่ตก - ต้นไม้เอียงล้มทิศทางเดียวกันหรือมีเสียงต้นไม้หัก - **พฤติกรรมสัตว์**: - หนู/งู อพยพขึ้นที่สูงผิดปกติ - มด/แมลงย้ายรังขึ้นที่สูง ### **2. แผ่นดินไหว** - **สัญญาณธรรมชาติ**: - **ท้องฟ้า**: แสงประหลาด (Earthquake Light) เช่น แสงสีฟ้า/เขียว (เกิดจากแรงเค้นทางธรณี) - **พฤติกรรมสัตว์**: สัตว์เลี้ยงตื่นตระหนก, นกบินวุ่นวาย, สัตว์เลื้อยคลานหนีออกมาจากรู - **ระดับน้ำ**: น้ำในบ่อ/บาดาลขุ่นหรือเปลี่ยนระดับกะทันหัน ### **3. สึนามิ** - **สัญญาณเตือนหลังแผ่นดินไหว**: - **น้ำทะเลถอยร่น**เร็วและไกลผิดปกติ (ชายหาดแห้งเกินปกติ) - ได้ยินเสียงคลื่นดังผิดปกติเหมือนรถไฟหรือเครื่องยนต์ - **สัตว์ทะเล** เช่น ปลาหรือปูหนีขึ้นมาบนชายฝั่ง ### **4. พายุรุนแรง** - **สังเกตท้องฟ้าและบรรยากาศ**: - เมฆสีเขียวหรือดำคล้ำ (บ่งชี้ลูกเห็บหรือพายุทอร์นาโด) - ลมสงบกะทันหันก่อนพายุเข้า - **เมฆรูปฐานแบนเรียบ (Wall Cloud)** หรือเมฆหมุน ### **5. ภัยแล้ง** - **พืชพรรณธรรมชาติ**: ใบไม้เหี่ยว/เปลี่ยนสีเร็วกว่าฤดูกาล - **พฤติกรรมสัตว์**: สัตว์ป่าออกหาอาหารใกล้ชุมชน - **แหล่งน้ำ**: น้ำในบ่อ/หนองน้ำแห้งขอดเร็วผิดปกติ ### **แนวทางปฏิบัติเมื่อพบสัญญาณ** 1. **ไม่ประมาท**: สัญญาณธรรมชาติไม่เสถียร 100% แต่ให้เตรียมพร้อม 2. **ติดตามข้อมูล**: เช็คแอปฯ เตือนภัย (เช่น ThaiPBS, กรมอุตุนิยมวิทยา) 3. **อพยพทันที** หาก: - ได้ยินเสียงคำรามใต้ดิน (ดินถล่ม) - น้ำทะเลถอยร่นผิดปกติ (สึนามิ) - แผ่นดินไหวรุนแรงจนยืนไม่ตรง ### **แหล่งข้อมูลไทย** - **แอปพลิเคชัน**: "THAI DISASTER ALERT" (โดย กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย) - **เว็บไซต์**: [กรมอุตุนิยมวิทยา](https://www.tmd.go.th), [กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย](https://www.disaster.go.th) > **ข้อควรระวัง**: สัญญาณธรรมชาติเป็นเพียงเครื่องเตือนเบื้องต้น **ต้องผสมผสานกับข้อมูลทางวิทยาศาสตร์** และระบบเตือนภัยของทางการเสมอ เพื่อความปลอดภัยสูงสุด!