คำสอนทั้งหมดขององค์สัมมาสัมพุทธเจ้าหรือพระพุทธเจ้า เรียกว่า "พระธรรม" หรือ "ธรรมะ" ซึ่งเป็นหลักคำสอนที่ครอบคลุมทั้งด้านปรัชญา จริยธรรม และการปฏิบัติเพื่อการหลุดพ้นจากความทุกข์ โดยสรุปหลักคำสอนสำคัญของพระพุทธองค์มีดังนี้:

### 1. **อริยสัจ 4 (ความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ)**
- **ทุกข์ (ความทุกข์)**: ชีวิตเต็มไปด้วยความทุกข์ เช่น ความเกิด ความแก่ ความเจ็บป่วย ความตาย การพลัดพรากจากสิ่งที่รัก การไม่ได้สิ่งที่ปรารถนา
- **สมุทัย (เหตุแห่งทุกข์)**: สาเหตุของความทุกข์คือตัณหา (ความอยาก) ทั้งทางกายและใจ
- **นิโรธ (การดับทุกข์)**: การดับทุกข์สามารถทำได้ด้วยการดับตัณหา
- **มรรค (ทางดับทุกข์)**: ทางปฏิบัติเพื่อดับทุกข์คือมรรคมีองค์ 8

### 2. **มรรคมีองค์ 8 (ทางสายกลาง)**
- **สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นชอบ)**: เข้าใจในอริยสัจ 4
- **สัมมาสังกัปปะ (ความดำริชอบ)**: คิดในทางที่ไม่ก่อให้เกิดความทุกข์
- **สัมมาวาจา (เจรจาชอบ)**: พูดคำจริง ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ
- **สัมมากัมมันตะ (กระทำชอบ)**: ไม่ทำบาปทั้งปวง
- **สัมมาอาชีวะ (เลี้ยงชีพชอบ)**: เลี้ยงชีพในทางที่ถูกต้อง
- **สัมมาวายามะ (พยายามชอบ)**: พยายามละความชั่วและทำความดี
- **สัมมาสติ (ระลึกชอบ)**: มีสติรู้ตัวอยู่เสมอ
- **สัมมาสมาธิ (ตั้งใจมั่นชอบ)**: ฝึกสมาธิให้จิตสงบ

### 3. **ไตรลักษณ์ (ลักษณะของสรรพสิ่ง)**
- **อนิจจัง (ไม่เที่ยง)**: ทุกสิ่งเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ
- **ทุกขัง (เป็นทุกข์)**: ทุกสิ่งไม่สามารถให้ความสุขที่แท้จริงได้
- **อนัตตา (ไม่ใช่ตัวตน)**: ไม่มีสิ่งใดที่เป็นตัวตนที่แท้จริง

### 4. **กรรมและวิบาก**
- การกระทำทุกอย่าง (กรรม) ย่อมส่งผล (วิบาก) ทั้งในชาตินี้และชาติหน้า
- การทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว

### 5. **ขันธ์ 5 (องค์ประกอบของชีวิต)**
- **รูป (ร่างกาย)**
- **เวทนา (ความรู้สึก)**
- **สัญญา (ความจำ)**
- **สังขาร (ความคิด)**
- **วิญญาณ (จิตสำนึก)**

### 6. **หลักการปฏิบัติเพื่อการหลุดพ้น**
- **ศีล (ความประพฤติดี)**: การรักษาศีล 5 หรือศีล 8
- **สมาธิ (จิตตั้งมั่น)**: การฝึกสมาธิเพื่อให้จิตสงบ
- **ปัญญา (ความรู้แจ้ง)**: การเข้าใจความจริงของชีวิต

### 7. **พรหมวิหาร 4 (ธรรมะสำหรับการอยู่ร่วมกัน)**
- **เมตตา (ความรัก)**
- **กรุณา (ความสงสาร)**
- **มุทิตา (ความยินดีในความสำเร็จของผู้อื่น)**
- **อุเบกขา (ความวางใจเป็นกลาง)**

### 8. **โอวาทปาติโมกข์ (คำสอนสำคัญ)**
- **ไม่ทำบาปทั้งปวง**
- **ทำความดีให้ถึงพร้อม**
- **ทำจิตใจให้ผ่องใส**

พระพุทธเจ้าทรงสอนให้มนุษย์เข้าใจธรรมชาติของชีวิตและฝึกฝนตนเองเพื่อบรรลุถึงความหลุดพ้นจากวัฏสงสาร (การเวียนว่ายตายเกิด) โดยเน้นการปฏิบัติด้วยตนเอง ไม่เชื่อสิ่งใดโดยปราศจากเหตุผล (กาลามสูตร) และให้ใช้ปัญญาในการพิจารณาไตร่ตรองทุกสิ่ง